Üremeye Yardımcı Yöntemler Konusunda Bilinmesi Gerekenler
Ovulasyon İndüksiyonu Nedir?
Yumurtlama indüksiyonu, yumurta büyümesini ve yumurtlamayı teşvik etmek için ilaçların kullanıldığı başlangıç niteliğinde bir doğurganlık tedavisidir. Yumurtlama indüksiyonu gerçekten ilaca dayalı bir tedavi olduğundan, hamilelikle sonuçlanması için zamanlı ilişki veya aşılama ile birleştirilmelidir.
Ovulasyon İndüksiyonu Kime yapılır?
Ovulasyon indüksiyonu, infertilite nedeni yumurtlama bozukluğu olanlar için iyi bir başlangıç noktası olabilir. Yumurtlama bozukluklarına sıklıkla, seyrek, düzensiz veya hiç adet döngüsünün olmaması (anovulasyon olarak da bilinir) eşlik eder. Yumurtlama bozukluğu yaşayanlar tarafından yumurtalar nadiren salındığından, herhangi bir tedavi müdahalesi olmadan başarılı bir hamilelik elde etme şansı oldukça düşüktür.
Ovulasyon İndüksiyonu Süreci
Yumurta Gelişimi
Bazı kadınlar yumurtaları doğal olarak geliştirebilirken, diğerleri folikülün alınmasına yardımcı olmak için ilaç yardımına ihtiyaç duyabilir.
Yumurtlamanın İndüklenmesi
Bir folikül olgunluğa eriştiğinde (ultrason ile tanımlanır), yumurtlamayı indüklemek için çatlatma iğnesi uygulanacaktır.
Yumurtlamanızı tetikleyerek, yumurtlamanızın gerçekleşmesini ve ne zaman olacağının bilinmesini sağlamaya yardımcı olabiliriz.
Aşılama
Ovulasyon indüksiyon protokolünüz zamanlanmış cinsel ilişki gerektiriyorsa, enjeksiyondan sonraki gün ve iki gün sonra ilişkiye girmeniz istenecektir. Vajinal kanala atılan sperm miktarını artırmak için, erkek partnerin çatlatma gününden en az 3 gün önce herhangi bir boşalma türünden kaçınmasını öneririz.
Yumurtlama indüksiyon protokolünüz bir IUI gerektiriyorsa, aşılama tetiklendikten 12-36 saat sonra planlanacaktır.
Spermin doğal yolculuğu
Sağlıklı ve doğurgan iki genç partnerin olduğu ideal bir dünyada yaklaşık 200 milyon sperm vajinaya boşalır. Ama göreceğiniz gibi, her “aşama”da o kadar inanılmaz bir yıpranma vardır ki, bu sayı hızla sadece binlere düşer. Bu 200 milyonun kabaca 1 milyonu, geri akış, vajinanın asidik ortamı ve serviksin küçük geçişi nedeniyle serviksten ve uterusa girer. Bu 1 milyondan sadece 10 bini rahmin tepesine ulaşabilir. Geri kalanlar beyaz kan hücreleri tarafından saldırıya uğrar ve emilir ya da başka türlü düzgün yüzemez ve ölür. Uterusun tepesine ulaşan 10.000 sperm hücresinden sadece 1000 kadarı yumurtayı taşıyan fallop tüpüne girer; ve yine de yolculuk bitmez. Bu göz önüne alındığında, en iyi koşullarda bile her ay yaklaşık %20’lik bir gebe kalma şansı vardır.
IUI Avantajı
Aşılama işlemi esasen yumurtlamayı “tetiklemek” ve aşılamanın uygun zamanını ayarlamak için ilaç kullanılan bir dönem ile başlar. IUI, çatlatma iğnesi verildikten yaklaşık 36 saat sonra gerçekleşir. Yumurtaların uyarılması tipik olarak hem ağızdan alınan ilaçlarda hem de enjekte edilebilir ilaçlarla yapılabilir.
Nasıl Çalışır ve Ne Beklemeli?
• Adetin 1. Günü
Adetinizin ilk gününde arayın.
• 2-12. Gün
IUI’nin ilk aşaması, foliküllerinizin/yumurtalarınızın ve rahim duvarınızın gelişimidir
İlaçlar genellikle başlangıç randevunuzdan sonra adetinizin 2-4. günlerinde başlatılır.
Haplar genellikle 5 gün süreyle alınır. İğnelerse genellikle yaklaşık 10 gün boyunca alınır.
Kan ve ultrason izlemesi genellikle adetin bu kısmına eşlik ederek foliküler ve Rahim duvarı büyümesini belirlememize, gerekirse ilaçları ayarlamamıza ve döngünün güvenli ve hesaplanmış bir şekilde yürütülmesini sağlamamıza yardımcı olur.
• 13. Gün
Yumurtlamanın Belirlenmesi
Yumurtlama gününe mümkün olduğunca yakın bir zamanda bir IUI yapılır. Bir yumurtlama tahmin kiti ile yumurtlamanızın zamanlaması ölçülebilir ya da yumurta çatlaması problemi yaşayan hastalarımızda direkt çatlatma iğnesi uygulanabilir. IUI prosedürünüz, iğneden veya yumurtlama tahmin kitinizdeki pozitif testinizden 12-36 saat sonra planlanacaktır.
• 14. Gün
Aşılama
İşlem sırasında, doktor kateteri (konsantre hareketli sperm yüklü) rahim aşzından geçirerek rahim içine kaydırır. Daha sonra sperm rahim boşluğuna enjekte edilir ve kateter çıkarılır. Bu basit prosedür sadece birkaç dakika sürer ve herhangi bir anestezi gerektirmez. Genellikle prosedür fazla rahatsızlığa neden olmaz, ancak hafif kramplar beklenebilir.
IVF nedir?
• Tüp Bebek Tedavisi en etkili doğurganlık tedavisidir. Yumurtaların bir dişinin yumurtalıklarından çıkarıldığı, bir petri kabında sperm ile döllendiği, birkaç gün boyunca (genellikle 3-5) bir laboratuarda büyütüldüğü ve daha sonra gelişmek üzere dişinin rahmine aktarıldığı çok haftalık/aylık bir süreci içerir.
• IVF, daha fazla ve daha kaliteli yumurta, sperm, embriyo ve Rahim duvarı üretmek için çok sayıda ilaç protokolü ile birlikte kullanılır. Hem tıbbi hem de elektif nedenlerle başarıyla kullanılmaktadır.
Tüp Bebek Tedavi Süreci
Tüp Bebekte yüzlerce adım vardır, ancak birkaç adıma kadar büyük ölçüde basitleştirilebilir.
Uyarım
Yumurta sayısını ve kalitesini artırmak için ilaçlar alınır.
Yumurta Toplama
Yumurtalar ve Sperm alınır ve toplanır.
Laboratuvar
Yumurtalar embriyoloji laboratuvarımızda döllenir ve geliştirilir.
Transfer
Embriyo(lar) rahime transfer edilir.
Yumurtalık uyarımı
Tüp bebek tedavisinin ilk adımı yumurtalık uyarımıdır. Yumurtalık uyarımı sırasında çoğu kadın, yumurtalıkların her biri bir yumurta içeren birden fazla folikül geliştirmesini teşvik eden hormon bazlı ilaçlar alır. Buradaki basit fikir, daha fazla folikül = daha fazla yumurta = daha fazla embriyo = daha yüksek implantasyon ve canlı doğum şansı. Aslında, birçok In Vitro Fertilizasyon döngüsü, dondurulabilecek ve ileride kullanılmak üzere saklanabilecek bir avuç embriyo ile sonuçlanacaktır (ilk transferin başarısız olması veya başarılı bir hamilelikten sonra kullanılmak üzere).
Yumurtalık stimülasyonu, tipik olarak, Rahim duvarınızı, foliküler ve hormonal temelinizi belirlemek için bir başlangıç randevusunun ardından adetin 2-4. günlerinde başlar. Stimülasyon genellikle yaklaşık on gün boyunca günlük enjekte edilebilir ilaçların alınmasını içerir ve Rahim duvarını, foliküler ve hormonal gelişimi izlemek için birkaç günde bir izleme randevuları ile yakından takip edilecektir.
Yumurta içeren foliküller uygun boyuta ulaştığında, yumurtaların nihai olgunlaşmasını desteklemek için son bir “tetikleyici” ilaç kullanılacaktır.
Yumurta gelişimi 90 gün sürer. Tüp Bebek sadece son 10-14 gün içinde gerçekleşen yumurta üretiminin son gelişim aşamasını hedefler. Tam 90 gün boyunca yumurtalarınızın (ve spermlerin… onlar savaşın yarısıdır) kalitesini artırmak için elinizden gelenin en iyisini yaptığınızdan emin olun. Yumurta ve sperm kalitesi, tüp bebek başarısını etkileyen en önemli faktörlerden biridir ve DEĞİŞTİREBİLİRSİNİZ.
Tüp Bebek Süreci: Adım 2
Yumurta Toplama ve Sperm Toplama
Yumurta Toplama
Tüp bebek tedavisinin ikinci aşaması yumurta toplamadır. Yumurta Toplama Prosedürü, kadının yumurtalıklarından gelişen yumurtaların laboratuvar ortamında döllenebilmeleri için alınması için yapılan küçük bir tedavi prosedürüdür. “Tetikleme”den 35 saat sonra anestezi altında rahatlık için yapılır ve yaklaşık 5-10 dakika sürer.
İşlem sırasında doktor, vajina duvarını delmek ve gelişen yumurtaları içeren foliküllerdeki sıvıyı boşaltmak için emme kabiliyetine sahip küçük, içi boş bir iğne kullanır.
Yumurtaları içeren foliküler sıvı, IVF laboratuvarımıza hemen taşınır ve embriyologlarımızdan biri tarafından ayıklanır, o da döllenmeyi beklerken yumurtalarınızı besiyerinde tutacak, izole edecek ve besleyecektir.
Alınan yumurta sayısı yaşınıza, geçmişinize, kısırlıknedeninize, ilaç protokolüne ve ilaçlara verdiğiniz cevaba bağlı olacaktır.
Sperm Toplama
Sperm, çoğunlukla yumurta toplama sabahı boşalma yoluyla steril bir kapta toplanır. Gerekirse, TESE gibi daha gelişmiş sperm alma prosedürleri kullanılarak sperm toplanabilir. Sperm ayrıca önceden toplanabilir, dondurulabilir ve daha sonra alım sabahı çözülebilir – bu, özellikle erkek partnerin işlemin yapılacağı gün ofise gelemeyecek olması durumunda faydalıdır.
Androloji laboratuvarı meniyi aldıktan sonra, androloji ekibi daha büyük meni örneğinden gelen spermi temizleyecek ve konsantre edecektir. Bu ilk izolasyon adımından sonra, sperm yıkanır ve dişi üreme yolundaki Fallop tüplerinin ortamını taklit eden bir solüsyonda bekletilir.
Bu işlem tamamlandıktan sonra konsantre hareketli sperm, döllenmenin gerçekleşeceği embriyoloji laboratuvarına transfer edilecektir.
Tüp Bebek Süreci: Adım 3
Laboratuvar
Tüp bebek tedavisinin üçüncü büyük adımı embriyoloji laboratuvarında gerçekleşir. Yumurtaların nihai olgunluğa erişmesi, toplandıktan sonra yaklaşık 4-6 saat sürer. Bu noktada yumurtalar ve spermler döllenme için hazır olacaktır.
Klasik tüp bebekte bir laboratuvar kabının içinde sperm tarafından yumurtanın döllenmesi beklenir
ICSI – İntrasitoplazmik Sperm Enjeksiyonu Mikro manipülatör ve içi boş iğne ile sperm direct yumurtanın iöine enjekte edilir.
Laboratuvar – Embriyo Geliştirme
Döllenmeden sonra embriyolar, bir fallop tüpünün (erken embriyonik gelişimin doğal olarak meydana geldiği) iç ortamını taklit eden besleyici ortamlarda 3-5 gün veya embriyo bir bölünme veya blastosist aşamasına ulaşana kadar büyütülür.
Bir embriyo blastosist aşamasına kadar büyütülürse, genetik olarak test edilebilir. Bu bazıları için faydalı olsa da, herkes için önerilmez.
IVF Süreci: Adım 4
Embriyo Transferi
• Tüp bebek tedavisinin son aşaması embriyo transferidir. Laboratuarda erken gelişim döneminden sonra embriyolar kadının rahmine transfer edilmeye hazırdır. Embriyo transferi sırasında, bir veya iki embriyo bir katetere yüklenir, nazikçe serviksten geçirilir ve implante edilmesi ve daha da gelişmesi için Rahim içine boşaltılır. Embriyo yapışırsa gebelik oluşur.
Transfer edilmeyen kalan embriyolar dondurulabilir ve sonraki Dondurulmuş Embriyo Transferleri için kullanılabilir.
Hamileliğin Kurulması ve Sürdürülmesi
Transfer Sonrası Hususlar
Bir embriyo transferini takiben, çoğu kadın, embriyo implantasyonuna yardımcı olmak ve gelişmesi için ihtiyaç duyduğu beslenmeyi alması için diğer ilaçlarla birlikte progesteron alacaktır.
Transferden yaklaşık iki hafta sonra, hamileliğin tutup tutmadığını belirlemek için bir kan testi yapılacaktır.
Hamilelik testi pozitifse, iki hafta sonra bir ultrason planlanır ve genellikle bir kalp atışı tespit edilir. Kalp atışı, pozitif bir hamilelik testinden dört hafta sonra görülmelidir. Kalp atışı tespit edildiğinde, hamileliğin canlı doğuma devam etme olasılığı %90-95’tir.
Dondurulmuş Embryo Transferi konusunda bilimesi gerekenler
Tıbbi olarak tavsiye edilen durumlar
Bazı durumlarda, taze bir transfer için gerekli olan 3-5 gün gibi kısa bir sürede, kadın vücudu aynı anda transfer edilecek embriyolar için güzel bir “ev” hazırlayamaz. Progesteron/östrojen seviyeleri veya Rahim duvarı ideal olmadığında, yeni bir transfer için herhangi bir planın donmuş bir transfere dönüştürülmesi tıbbi olarak tavsiye edilir.
Planlaması daha kolaydırve aynı başarı oranlarını sunar.
Kalan Embriyolar
Geleneksel bir IVF döngüsünde, kontrollü hiperstimülasyon yoluyla 10-15 yumurtanın üretilmesi ve transfer için uygun bir dizi yüksek kaliteli embriyo ile sonuçlanması yaygındır. Günümüzün standart bakım uygulaması, bir (bazen iki) embriyonun kadının rahmine aktarılması ve gelecekteki gebelik şansını artırmak için kalan tüm embriyoların dondurulmasıdır (çift doğum yaptıktan sonra ailelerini genişletmeye devam etmek isterse ya da ilk transfer başarısız olursa diye) .
Nasıl yapılır
1. Rahim duvarını Kalınlaştırma
Bir DET için hazırlanmanın bu ilk aşaması, Östrojen “takviyesidir”. Östrojen, normal bir adet döngüsü sırasında gelişmekte olan bir yumurta folikülü tarafından üretilen östrojene benzer şekilde Rahim duvarını kalınlaştırmaya çalışır.
Yaklaşık 8-10 gün sonra kadın, ultrason kontrolü yapılır ve hazırlığının bir sonraki aşaması hakkında bilgi verilir.
Ultrason kontrolünüzden sonra, kişi tipik olarak östrojen rejimine devam edecek ve birkaç gün içinde progesteron ilacını eklemesi istenecektir Progesteron, Rahim duvarının embriyo implantasyonuna açık olmasına yardımcı olur. Tipik olarak progesteron, östrojen protokolünün başlangıcından itibaren 11-13. günlerde başlatılır ve gerçek embriyo transfer prosedürünü harekete geçirir ve embriyo(lar)ınızın ne zaman çözülüp transfer edileceğini belirler.
Bölünme (3. Gün) embriyoları, progesteronun başlamasından 4 gün sonra transfer edilecektir.
Blastosist (Gün 5 . . . veya 6/7) embriyoları, progesteronun başlamasından 6 gün sonra transfer edilecektir.
Dondurulmuş Embriyo Transferi
Taze bir transfer veya pap smear gibi, donmuş bir embriyo transferi de herhangi bir anestezi gerektirmez ve genellikle ağrısızdır.
Çözülen embriyolar, daha sonra serviksten geçirilen ve uterusa bırakılan az miktarda transfer sıvısı ile bir katetere yüklenir ve rahim içerisine verilir.
Yumurtalarınızı Neden Dondurursunuz?
Yumurtaları Dondurmanın En Önemli Nedenleri
Yumurta dondurma birçok farklı insan tipine ve birçok nedene uygun olabilir. Aşağıda, birinin yumurtalarını dondurmasının en yaygın nedenlerinden bazılarını göreceksiniz.
Gelecek planlaması
Sosyal, kişisel ve profesyonel nedenlerle birçok insan doğumu ertelemeyi tercih ediyor. Yumurta kalitesinin (ve dolayısıyla doğurganlığın) otuzlu yaşların ortasından sonuna kadar keskin bir şekilde düştüğü göz önüne alındığında, yumurta dondurmak bir kadının biyolojik saatini durdurmanın harika bir yoludur.
Kanser
Kemoterapi ve/veya pelvik radyasyon tedavisi gerektiren kanserli kadınların doğurganlıklarını etkileme olasılığı yüksektir. Tedaviden önce yumurtaları dondurmak akıllıca bir seçimdir.
POF
Bazı kadınlar, kromozomal anormallikler (örn. Turner sendromu, Frajil X sendromu) veya ailede erken menopoz öyküsü nedeniyle erken yumurtalık yetmezliği riski altındadır. Hala gençken yumurta dondurmak, kişinin doğurganlığını çok fazla azalmadan koruyabilir.
Ameliyatlar
Bazı ameliyatlar yumurtalıkları hasar görme riskine sokabilir. Ya da bazı ameliyatlar genetik bir bozukluk nedeniyle yumurtalıkların alınmasını gerektirdiği için yapılabilir. Yumurtaları ameliyattan önce dondurmak bazı durumlarda faydalı olabilir.
Yumurta Dondurma Süreci
Yumurta dondurma işleminin yüzlerce olmasa da onlarca küçük ama önemli adımı vardır. Neyse ki, birkaç önemli adıma indirgenebilir.
Yumurta Dondurma Değerlendirme ve Danışmanlık
Her şey bir istişare ile başlar. Burada kişiselleştirilmiş yumurta dondurma planınızı formüle edeceğiz ve ihtiyacınız olan her şeyi açıklayacağız.
Stimülasyon İlaçları ve Ofis Ziyaretleri
Yumurtaların uyarımı
Yumurta dondurma döngüsü sırasında, yaklaşık 10 gün boyunca size hormon enjeksiyonları reçete edilecektir. İlaçlar, yumurtalıklarınızı, tipik bir döngüde üretilen sadece bir yumurta yerine, bir adet döngüsünde birden fazla yumurta üretmeye teşvik edecektir. Vücudunuzun ilaçlara iyi yanıt verdiğinden emin olmak için, transvajinal ultrason ve kan tetkikleri için genellikle 3-5 kez olmak üzere bir dizi ofis ziyareti yapmanız gerekir.
Yumurta Toplama
Yumurta alma, doktorunuzun yumurtalık foliküllerini sıvılarından (olgun yumurtalarınızı içeren) boşaltmak için küçük bir iğne kullandığı 5-15 dakikalık kısa bir cerrahi işlemdir. Yumurta toplama sırasında hafif sedasyon altında olacaksınız ve bir anestezi uzmanı tarafından izleneceksiniz, bu yüzden acıtmayacak. İğne, herhangi bir kesik veya dikiş olmaksızın vajinal duvarınızdan geçirilir, bu nedenle iyileşme süresi genellikle minimumdur. Dinlenmeyi önersek de, birçoğu ertesi gün işe dönebilir.
Alımınızın hemen ardından, foliküler sıvınız, donmaya hazırlık olarak yumurtalarınızı aramak ve izole edip dondurmak üzere embriyoloji laboratuvarımıza götürülecektir.
Erkek Faktörü konusunda bilinmesi gerekenler
TESE Nedir?
Testiküler Sperm Ekstraksiyonu (TESE), azospermili( Menisinde/ejakülatında sperm yok) erkek partnerden sperm bulmak ve çıkarmak için (tipik olarak ICSI ile IVF ile birlikte) kullanılan cerrahi sperm ekstraksiyon prosedürüdür.
Genel anestezi altında, doku örneği almak ve sperm toplamak için testis cerrahi olarak açılır. Doku kıyılır ve ICSI ile kullanılacak sperm aranır.
•Sperm üretimi nasıl olur
Lise biyolojisine geri dönersek, spermin tek bir yerde (seminifer tübüller) üretime başladığını, ancak boşalmadan önce meni ile karıştırılması için birkaç tüp ve damardan geçmesi gerektiğini hatırlayacağız. Çoğu zaman, azospermi (sperm yok) olan erkeklerde, üretimdeki bir başarısızlıktan değil, doğumda bir başarısızlık, yani bir tıkanıklık, tıkanıklık veya biçimlenmemiş yapı nedeniyle böyle bir şey olur.
Bu vakalarda sperm genellikle testislerin içinde bulunduğundan, bir cerrah dikkatli bir şekilde içeri girip ICSI IVF için yeterli spermi çıkarabilir.
TESE kimlere Yapılır
Erkek partner:
o Vazektomi geçirmiş ve vazektomiyi geri almak istemiyor veya başarısız bir vazektomi geri dönüşü geçirmiş.
o Vas deferens’in doğuştan yokluğu var (kistik fibroz taşıyıcılarında yaygın)
o Üreme sisteminde tıkanıklık veya yetersiz sperm üretimi varsa
Sperm Dondurulur mu?
Sperminizi Neden Dondurursunuz?
Kanser
Birçok erkek, doğurganlığa zarar veren kemoterapiye girmeden önce doğurganlıklarını korumanın bir yolu olarak sperm dondurma işlemine başvurur.
Mesleki Risk
Kısırlık olasılığının ciddi endişe kaynağı olduğu yüksek riskli mesleklerde olanlar için.
Babalığı ertelemek
Doğurganlık oranları kadınlardan daha sonra düşse de, bir erkeğin doğurganlığı yaşla birlikte azalır.
Yaklaşan Vazektomi
Birçoğu, daha sonra ailelerini genişletmeye karar vermeleri durumunda, vazektomi öncesinde küçük bir sigorta poliçesi yaptırmayı tercih etmektedir.
Diğer Ameliyatlar
Bazı ameliyatlar erkeklerin üreme sistemi için risk oluşturur.
Tüp bebeğin nasıl riskleri vardır ?
Tüp Bebek, çoğu tıbbi prosedür gibi bazı risklerle birlikte gelir. Bununla birlikte, tedaviyle birlikte gelen risklerin çoğu minimum düzeydedir ve ekibimiz tarafından uygun bakım ile büyük ölçüde önlenebilir. Bununla birlikte, herkesin özellikle farkında olması gereken iki risk vardır – ancak bunlar bile uygun tedavi ile neredeyse tamamen ortadan kaldırılabilir.
• Yumurtalık Hiperstimülasyonu
Tüp bebek sırasında anormal derecede yüksek sayıda yumurta üretme girişiminde yumurtalıkları uyarmak için verilen hormon ilaçları Yumurtalık Hiperstimülasyon Sendromu (OHSS) riskine yol açar. OHSS ağrılıdır ve mide bulantısına, baş dönmesine, kusmaya ve özellikle ciddi vakalarda hastaneye yatışa, organ yetmezliğine veya daha kötüsüne neden olabilir. Risk, belirli demografik özelliklerde (genç kadınlar veya yüksek AMH’si olanlar ve PCSO’lu olanlar) önemli ölçüde daha belirgindir. Ancak, OHSS’nin bu riski dikkatli izleme, uygun protokollerin kullanımı ile önemli ölçüde azaltılabilir.
• Çoğul Gebelik
IVF’nin çoğul gebelik, gebelik ve doğumla sonuçlanma riski, birden fazla embriyo transfer edildiğinde 1’den %30’a kadar çıkabilir. Çoklu sayılar, serebral palsi, doğum sırasında aşırı kanama, erken doğum (ve ilişkili bilişsel sorunlar) ve bebek ölümleri gibi bir dizi ciddi rahatsızlık için katlanarak daha büyük bir riskle sonuçlanır. Neyse ki, bir seferde bir embriyo transfer edilerek bu risk neredeyse ortadan kaldırılabilir. Bir seferde bir embriyo transfer etmek, ilk transferin tutma ihtimalini çok az düşürebilir, ancak IVF döngüsünün kendisinden kaynaklanan canlı doğum ihtimali üzerinde hiçbir etkisi yoktur.